خرید درمانی چیست؟ آیا واقعا به سلامت روان کمک میکند؟

چه خرید را دوست داشته باشید، چه از آن متنفر باشید، بخشی کاملاً عادی از زندگی مدرن همهی ما است. برخی افراد بهراحتی میتوانند ساعتها در فروشگاهها وقت بگذرانند، قیمت کالاهای روزمره را با یکدیگر مقایسه کنند یا به دنبال یک هدیهی مناسب باشند. برخی نیز ترجیح میدهند که به صورت آنلاین به دنبال مواد غذایی، لباسهای جدید و هر چیز دیگری باشند.
خرید درمانی
اگر تجربهی خرید هنگام ناراحتی و یا استرس را داشته باشید، متوجه شدهاید که با خرید کردن یا قدمزدن در یک مرکز خرید و یا تماشاکردن ویترینها، احساس آرامش خاطر پیدا میکنید. این تجربه دقیقا همان خرید درمانی است.
از «خرید درمانی» معمولاً تحت عنوان «retail therapy» نام میبرند. بعضی از افراد وقتی روز بدی را پشت سر میگذارند برای خرید بیرون میروند و از احساسات مثبتی که از خرید چیزهای جدید میگیرند برای تسکین روحیهی خود استفاده میکنند. تقریباً همهی انسانها از خرید رفتن لذت میبرند، به شرطی که به دنبال چیزهایی بگردند که به آن علاقه دارند. اگرچه تلاش برای رهایی از استرس یا داشتن احساس بهتر از طریق خرج کردن پول میتواند برای لحظاتی حس خوبی به ما بخشد، اما خرید درمانی یک روش درمانی علمی و واقعی نیست.
به نظر میرسد، خرید به نوعی به طور موثری به بالا بردن روحیه کمک میکند. این موضوع در مطالعهای در سال ۲۰۱۱ مطرح شد. در این مطالعه ۴۰۷ بزرگسال در سه آزمایش مختلف قرار گرفته و بررسی شدند.
نویسندگان این مقاله به چند نتیجهی مهم رسیدند:
- خرید بدون برنامه و ناگهانی به رهایی از حال بد کمک قابل توجهی میکند.
- مقاومت کردن در برابر تمایل به خرید دقیقا همان فواید روحیهبخش را دارد، چون بعضی از مردم سعی میکنند به دلیل هزینههای بالا، از خرید صرفنظر کنند.
- خرید درمانی معمولاً تأثیرات منفی مانند پشیمانی از خرید، احساس گناه، اضطراب یا سایر ناراحتیها را به دنبال ندارد.
- بهبود خلقوخو که با خرید درمانی بوجود میآید پس از خرید نیز کاملاً ادامه خواهد یافت.
مردم غالباً تصور میکنند که خرید درمانی یک پرتگاه خطرناک به سمت ولخرجی است، اما محققان این مسئله را تایید نمیکنند. در واقع، بیشتر شرکتکنندگان در بررسی انجام شده، حساب و کتاب خرجهایشان را داشتند و بیشتر از بودجهشان خرید نمیکردند.
مطالعهی دومی که در سال ۲۰۱۳ انجام شده، دقیقا مانند مطالعهی قبلی نشان داد که خرید درمانی روشی موثر برای عوض کردن روحیات و خلقوخو است. جالب است بدانید که، خرید درمانی برای افرادی که غمگینند( نه لزوماً خشمگین)، مفیدتر است.
بسیاری از مردم عاشق بیرون رفتن و خرید وسایل جدیدند که به کلکسیونهای خود اضافه کنند. برخی نیز عاشق خرید کفش هستند و برخی دیگر علاقهمند به خرید لباس و اکسسوری هستند. عدهای از خرید آلبومهای موسیقی لذت بسیاری میبرند و بسیاری از بازیهای ویدیویی قدیمی برای خود کلکسیون درست میکنند. میبینید که خرید کردن چگونه میتواند برای مردم فعالیتی بسیار سرگرم کننده باشد.
خرید کردن به خودی خود ضرری ندارد، بلکه مشکل ایدهی پشت آن است؛ اینکه خرید راه حلی خوب برای بهبود و ارتقاء سلامت روان ماست. این ایده بسیار خطرناک است و اگر مواظب نباشید میتواند نتیجه معکوسی به همراه داشته باشد. اگر اتفاق بدی در زندگی شما افتاده، با خرید کردن نمیتوانید حال خود را خوب کنید و با حال بدتان مقابله کنید.
چرا خرید کردن احساسی خوبی به ما میبخشد؟
احساس غم، استرس یا اضطراب اغلب ریشه در احساس ناتوانی دارد. نویسندگان مقالهای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است، پیشنهاد میکنند که خرید درمانی به افراد حس قدرتی میدهد که میتوانند اطرافشان را کنترل کنند و احساسات منفیشان را خنثی کنند.
انتخاب اینکه چیزی بخرید (یا نخرید) به افراد کمک میکند تا احساس قدرت بیشتری داشته باشند.
آیا خرید درمانی با اختلال خرید ارتباط دارد؟
خرید اجباری یا اختلال خرید اجباری و خرید درمانی هر دو به معنی خرید کردن هستند. اما جدای از آن، این دو موضوع کاملا با هم متفاوت هستند.
کارشناسان معتقدند ترشح دوپامین که در اعتیاد نقش دارد در رفتارهای اجباری مانند خرید نیز نقش دارد. برخلاف خرید درمانی، لذت همراه با خرید اجباری معمولاً بعد از لحظه خرید دوام نمیآورد و ماندگار نیست.
بعد از اینکه چیزی خریدید، به خصوص اگر آن را واقعاً لازم نداشتید، ممکن است احساس گناه داشته باشید و دچار حس پشیمانی شوید.
با خرید اجباری، ممکن است:
- چیزهایی را که نیازی ندارید بخرید
- در کنترل خرید کردن، احساس ناتوانی کنید
- احساس کنید باید خریدهایتان را پنهان کنید
- در مورد هزینهای که پرداخت کردهاید، دروغ بگویید
- به مرور زمان بیشتر خرید کنید
با این وجود، بدون اینکه مبتلا به عادت خرید اجباری باشید، ممکن است خیلی خرید کنید یا حتی بیشتر از آنچه برنامه ریختهاید، هزینه کنید.
مواردی که باید در خاطر داشته باشید
هر از گاهی استفاده از خرید درمانی برای مقابله با استرس یا غم و اندوه، اشکالی ندارد.
اما اگر میدانید بعد از پشت سر گذاشتن یک روز سخت، به خرید خواهید رفت، در نظر داشتن این نکات میتواند به شما کمک کند تا از مزایای خرید درمانی بدون آسیبهای پس از آن، برخوردار شوید.
حواستان به جیبتان باشد
اکثر مردم هزینههای زیاد و بدهیهایی که به دنبال خرید درمانی بالا میآید را از عواقب منفی خرید درمانی میدانند
برای جلوگیری از این اتفاق ناگوار، بودجهای معین برای خریدهایتان در نظر بگیرید. مقداری پول کنار بگذارید تا برای خرید درمانی هر ماه استفاده شود و سپس این محدودیت را رعایت کنید.
زمانی که به حداکثر سقف هزینههای خود رسیده اید، اما باز هم میخواهید خرید کنید، مقداری پول برای چیزی که میخواهید، پسانداز کنید. پسانداز برای کالایی که مورد نظر شما است میتواند مانند پاداش گرفتن باشد و همچنین در صورت وسوسه شدن برای خرید میتواند جلویتان را بگیرد و مانع از خرید شود.
چیزهایی را که واقعا به آنها نیاز دارید، بخرید
اگر میدانید خرید باعث میشود احساس بهتری داشته باشید، از ساعاتی که به خرید میروید برای خرید اقلام مورد نیازتان استفاده کنید؛ مانند مواد غذایی مورد نیاز برای خانه یا لوازم بهداشتی.
مطمئناً خرید مواد غذایی همیشه جالبترین کار نیست، اما شاید رفتن به یک فروشگاه جدید باعث شود کاری جذاب به نظر بیاید.
صرفا حضور در فروشگاهها و تماشای اجناس (خواه قصد خرید آنها را داشته باشید یا نه) میتواند مزایایی برای شما داشته باشد. حتی ممکن است کالای جدیدی پیدا کنید که از امتحان کردن آن بسیار هیجانزده شوید.
منبع: healthline